Nhân sự kiện chuẩn bị cho đại lễ Mừng kính Đức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội, kính mời cộng đoàn xem lại "LỊCH SỬ HÌNH THÀNH GIÁO XỨ GIA CỐC".
LỊch sử hình thành này do các cụ của Giáo xứ ghi lại từ những năm 1990 và đã được chỉnh sửa theo dòng thời gian cho đến nay...
Lời ngỏ

Trang này được viết dựa theo tài liệu sưu tầm của các Ông:

·  Ông Giuse Hoàng Văn Lục

·  Ông Giuse Bùi Đình Thi

·  Ông Giuse Trần Văn Tri

Cùng sự tham gia của các cụ:

·  Cụ Dom Bùi văn Tùng

·  Cụ cố Giuse Vũ Văn Nghi

·  Và nhiều người khác nữa

Giáo xứ Gia Cốc được thành lập từ bao giờ và hình thành như thế nào thì đến nay còn rất ít những người biết đến, có chăng chỉ mù mờ biết chút ít qua những lời kể lại của một số người lớn tuổi. Thế hệ các Cụ đã từng chứng kiến sự thăng trầm của Giáo xứ cũng như là lớp kế tục gần nhất những biến cố lịch sử ấy nay lác đác chỉ còn lại vài cụ. Nhưng tất cả những Cụ này không phải cụ nào cũng có thể nhớ rõ được sự việc, do vậy việc tổng hợp lại những tư liệu lại từ những lời tường thuật của các cụ để có được những số liệu chính xác cũng lắm gian truân.

Chúng tôi là những thế hệ con cháu vào những năm 1990 _1993 đã cố gắng thực hiện việc này nhằm mục đích lưu lại cho những thế hệ sau gốc tích cũng như những thành tựu trong đời sống Ðức tin mà cha ông chúng ta đã làm được, để những thế hệ kế tiếp không còn mù mờ về nguồn gốc Giáo xứ ... chúng tôi nghĩ rằng tuy đã muộn màng nhưng với tất cả sự nhiệt thành với Giáo xứ chúng tôi hoàn tất cuốn sách nhỏ này như một kỷ niệm của các thế hệ con cháu noi gương Cha Ông.

Với những kiến thức thô thiển lại thêm rất nhiều khó khăn trong việc thu thập thông tin, trang Web này chắc chắn còn phải điều chỉnh nhiều, chúng tôi mong được đón nhận những góp ý chân tình của tất cả quý vị đã từng là giáo dân Gia Cốc. Xin hãy Mail cho tôi nếu muốn bổ xung hay thay đổi những gì trong trang web, tôi hy vọng rằng: đây có thể là cầu nối cho tất cả những người dân Gia Cốc trên khắp mọi miền. Xin cảm tạ quý vị đã vào trang web này.

Nhà thờ miền Bắc, hoàn thành năm 1936

Thủa Sơ Khai

Vào tiền bán Thế kỷ 19, đời Văn Thân, cuộc truy lùng bắt các người theo đạo Gia Tô lại sôi động hẳn lên, với lý do là người Công giáo đã tiếp tay với Thực dân Pháp thôn tính đất nước. Giáo xứ Gia Cốc được hình thành do một số giáo dân gốc tích từ nhiều nơi khác, trốn chạy cuộc bách hại đến nương náu tại làng Gia Cốc, thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Hải dương. Làng Gia Cốc mẹ lúc đó gồm 5 thôn, trong đó 11 gia đình Công giáo tiên khởi tụ tập sống bên nhau, đã làm thành một trong số năm thôn đó. Ðứng đầu năm thôn này, về mặt chính quyền là ông Chánh Thóc. Mỗi khi có cuộc truy lùng tà đạo của quan quân cấp Huyện, thì thôn có đạo này được sự yêu thương đùm bọc của bà con lương dân ở bốn thôn kia. Bởi đó nhũng người tín hữu chất phác và đầy chân thành mới được tồn tại.        

Ðến cuối Thế kỷ thứ 19, nhận thấy sự chung sống với lương dân không có lợi cho đức tin, vì lề thói sinh hoạt của họ trong các buổi tế Thần ở đình làng mà người giáo dân phải tham dự trong mỗi dịp lễ tết. Bởi đó, Cha già Cố Ðộ lúc đó đang là Cha sở xứ Quỳnh Côi đã quyết định tập họp giáo dân xứ Quỳnh Côi và họ lẻ Gia Cốc riêng ra một nơi, rời đến một vị trí cách xa Gia Cốc mẹ khoảng 200 mét, ở giữa một cánh đồng ruộng mà hầu hết là ruộng của dân Làng Cao Lý, Phú Mễ, thửa đất này hình vuông mỗi cạnh khoảng 360 mét.

Xây Thánh Đường miền Bắc

Thời gian lặng lẽ trôi qua. Ðức tin của các bậc tổ tiên ấy cứ mỗi ngày một phát triển, nhờ những lời kinh sáng tối, kinh Ngày Chúa nhật, kinh Bản hỏi, họ cứ dò dẫm trong đêm đen để tìm đến ánh sáng của Chân lý, thêm vào đó, đôi khi còn được sự quan tâm dìu dắt của Cha già Cố Ðộ xứ Quỳnh Côi. Hằng ngày, những người nông dân chân lấm tay bùn ấy quây quần bên nhau tại Nhà Nguyện, dâng lễ cầu kinh một cách đơn sơ chân thành. Nhưng cũng chính lòng tin đơn thành đó cứ mỗi ngày một tăng triển cả về mặt Lượng cũng như về mặt Phẩm, cùng với đà phát triển nhân số, họ đã kiên trì phấn đấu, dần dần đi tới chỗ mua đuợc hầu hết các thửa ruộng Tiếp cận quanh đó.

Ðến năm 1920, giáo họ Gia Cốc thuộc về giáo xứ Từ Xá do Cha già cố Thanh đảm nhiệm. Lúc này nhu cầu có một nơi thờ phượng cho cả cộng đoàn trở nên bức thiết. Dưới đời cha già Cố Nhất về quản nhiệm giáo xứ Từ Xá thay Cha già Cố Thanh, Ngài đã cùng với các vị Trùm trưởng và toàn dân quyết định xây nên một ngôi Thánh đuờng như ta thấy hiện nay.

 Mọi người đồng tâm nhất trí và bằng sức lao động của mình vận chuyển gỗ đá, vật tư thiết bị từ các nơi kiếm được đưa về. Những phiến lim nặng nề được đóng bè thả trôi trên sông Luộc từ Thanh Hoá vận chuyển về. Rồi với phương tiện thô sơ, dùng con lăn đưa những vật liệu nặng nề đó về tới làng, nhờ có Cha Chính xứ động viên tinh thần cùng với lòng nhiệt thành của các Ông Trùm :

·  Cụ Trùm Vũ văn Ðanh

·  Cụ Trùm Giuse Trần văn Long

·  Cụ Trùm Giuse Bùi văn Tín.

Công việc chuẩn bị tuần tự như vậy, tiến hành kéo dài suốt 3 năm trường, đoàn người cặm cụi ngày đêm không khác bầy kiến tha mồi.

Thế rồi, giờ Hoàng đạo đã điểm, ngày 04.12.1936 ngôi Thánh Ðường Uy nghiêm tráng lệ đã được hình thành, vươn mình lên cao, sừng sững giữa trời, bao quát đồi cây, gò đất và mọi mái nhà giáo dân như đặt dưới chân mình, ngôi nhà Chúa trông đường bệ, hách dịch như làm Chúa tể cho cả một vùng quê rộng lớn.

 Một ngôi nhà dài 25 mét, rộng 12 mét và cao 8 mét, mái ngói, tường gạch, nền nhà lát gạch bát tràng, không một ngôi nhà nào trong khắp miền đó sánh kịp. Cuối Thánh đường là một ngọn Tháp chuông cao hằng chục mét, ngạo nghễ như một pháo đài, ngày đêm vươn lên những hồi chuông, như tiếng Chúa mời gọi đoàn tín hữu đến dâng lễ cầu kinh.

 Ngoài ra, bên cạnh Thánh Ðường là một khu nhà Phòng được thiết kế để làm nơi tạm trú cho các Cha, các Thầy mỗi khi các Ngài về công tác. Ðó là thành quả cuả niềm tin và tinh thần đoàn kết của toàn thể cộng đồng dân Chúa, với nhân số khoảng 300 người mà thôi.